"Beats of Freedom" w Sejmie

Marek Niedźwiecki, Kazik Staszewski, Krzysztof Skiba. Fot. Marcin Kułakowski, PISF

W środę 7 kwietnia w sali konferencyjnej Nowego Domu Poselskiego odbyło się kolejne spotkanie z cyklu „Film polski w kulturze narodowej”. Podczas pokazu dla posłów i senatorów zaprezentowano film dokumentalny „Beats of Freedom – Zew wolności” autorstwa Wojciecha Słoty i Leszka Gnoińskiego. Gośćmi pokazu byli, obok jednego z reżyserów, także polscy muzycy rockowi oraz dziennikarze.

Spotkanie po seansie poprowadziła dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Agnieszka Odorowicz. Towarzyszył jej dyrektor Instytutu im. Adama Mickiewicza Paweł Potoroczyn.

– Rock’n’Roll po raz pierwszy trafił do kultury polskiej, stał się jej ważną częścią. Ze zdumieniem odkryliśmy, że był on również częścią polskiej ballady o wolności. Ten film to produkt eksportowy, a w Polsce okazał się kinem familijnym – moi rówieśnicy chodzą na niego ze swoimi dziećmi, żeby im pokazać, jak wyglądała ich młodość – wspomniał Paweł Potoroczyn. Przedstawił również projekt serii filmów dokumentalnych, którego częścią jest „Beats of Freedom”. Instytut im. Adama Mickiewicza planuje realizację 6 filmów dokumentalnych, które będą poświęcone m.in. polskim himalaistom, modzie jako formie oporu, architekturze i designowi oraz obyczajom seksualnym Polaków w PRL-u.

Agnieszka Odorowicz podkreśliła, iż film Słoty i Gnoińskiego to pierwsza taka narracja mówiąca o tej młodzieży, tej kulturze przez inne pokolenia nie bardzo zrozumiałej. Opowiedziana na dodatek przez pryzmat historii najnowszej i walki o wolność.

Nim powstał pełnometrażowy film dokumentalny jego twórcy zrealizowali serial o polskim rocku, który zaprezentowali w Instytucie im. Adama Mickiewicza. Tak pojawił się pomysł, by na podstawie pierwszych odcinków spróbować opowiedzieć o związkach polskiej muzyki z ówczesnymi wydarzeniami historycznymi.

Agnieszka Odorowicz podczas spotkania zapytała twórców muzyki rockowej, tworzących w latach 80-tych, o pisanie zaangażowanych politycznie i społecznie tekstów piosenek. Na ile były one sprzeciwem wobec systemu, a na ile wyrazem młodzieżowego buntu, towarzyszącego każdej generacji?

O swoich poszukiwaniach ideologicznych, które inspirowały teksty zespołu „Kult” opowiadał Kazik Staszewski – W moim przypadku było to związane z zagospodarowaniem sobie takiego terenu, w którym się będę czuł jak najbardziej wolny. Ja jestem przypadkiem nietypowym, generalnie moje teksty nie były skierowane przeciwko systemowi komunistycznemu, tylko systemowi w ogóle. Jak wspominał artysta – to po kontaktach z cenzurą, która coraz rzadziej kazała usuwać z nagrywanej płyty niektóre piosenki, dawało się odczuć słabnięcie systemu realnego socjalizmu i nadejście stopniowej liberalizacji.

Jeden z uczestników spotkania zaznaczył, iż teksty wielu piosenek z tamtych czasów, m.in. „Polski” Kultu przetrwały próbę czasu i są niestety w dalszym ciągu aktualne. – Ciarki przechodzą po plecach, to jest, w mojej opinii, rockowy hymn Polski – powiedział. Reżyser filmu wspomniał, że w jednym z podręczników szkolnych znalazł się tekst utworu.

Muzyk i performer Krzysztof Skiba tak wspominał swój udział w scenie rockowej tamtych czasów: – ja zacząłem występować dopiero pod koniec lat 80-tych, ale w stanie wojennym należałem do tej nielicznej grupy, która chodziła na koncerty rockowe głownie po to, żeby rozrzucać ulotki i należałem do tej ekipy, która chciała jak najbardziej upolitycznić rock. Krzysztof Skiba opowiadał także o warszawskich happeningach Pomarańczowej Alternatywy. -Socjalizm musiał upaść. Mam nadzieję taką, że i rock’n’roll i Pomarańczowa Alternatywa wyciągnęły tą cegłówkę z tego muru, który nas otaczał – podkreślił.

Podczas spotkania wiele rozmawiano o festiwalu muzyki rockowej, jaki w latach 80-tych odbywał się w Jarocinie. Jego uczestnikami, obok muzyków i przede wszystkim publiczności, byli również dziennikarze. Wśród nich był także redaktor znany z radiowej „Trójki” – Marek Niedźwiedzki – Ja byłem głosem tego festiwalu przez kilka pierwszych lat. Prezenter festiwalowy kojarzył się wówczas brzydko i mógł być wygwizdany, albo obrzucony jakimś nieprzyjemnymi historiami – no to ja mówiłem głosem, który był tylko głosem – nikt nie wychodził na scenę. To miało niesamowitą siłę, można było tę publiczność wtedy uspokoić w odpowiednich momentach, kilkoma słowami.

-Rock wywarł największy wpływ na mój rozwój – przyznawał Gnoiński. -Uważam, że należy mu się miejsce w kulturze. Chcieliśmy tym filmem to pokazać.

Posłowie z entuzjazmem przywitali inicjatywę stworzenia Muzeum Polskiego Rocka, którą przybliżył Krzysztof Skiba. Jak dotąd z jego inicjatywy powstało stowarzyszenie „Instytut Polskiego Rocka”, którego celem jest zbudowanie w Gdańsku owego muzeum – gdyż tam odbył się pierwszy rockowy koncert w Polsce, zorganizowany w 1959 roku. Muzeum to opowiadałoby historię Polski poprzez historię popkultury. Twórcy tego pomysłu nawiązali kontakt z Narodowym Centrum Kultury, które pomoże m.in. w założeniu strony dla tej placówki. Dyrektor Instytutu im. Adama Mickewicza zdradził, że jednym z pierwszych eksponatów mogłaby zostać gitara Lecha Janerki, o której samodzielnym wykonaniu artysta wspomina w „Beats of Freedom”, a która przetrwała do dziś.