Pożegnanie Danuty Szaflarskiej

19 lutego 2017 w wieku 102 lat zmarła Danuta Szaflarska, jedna z największych znakomitości aktorskich filmu i teatru. To ogromna strata dla polskiej kultury.

Uroczystości pogrzebowe Danuty Szaflarskiej

Informacja od Teatru Rozmaitości:

„W imieniu rodziny, bliskich i przyjaciół Danuty Szaflarskiej informujemy, że uroczystości pogrzebowe odbędą się 28 lutego 2017 roku (wtorek) o godzinie 13:00 w Kościele Niepokalanego Poczęcia NMP przy ul. Dewajtis 3 w Warszawie. Druga część uroczystości rozpocznie się o godzinie 15:00 w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych przy ul. Powązkowskiej 43/45 (brama wjazdowa od ul. Powązkowskiej, nr kwatery G-tuje, miejsce 30).

W dniach 27 lutego (poniedziałek) w godzinach 9:00-18:00 i 28 lutego (wtorek) w godzinach 8:00-16:00 w Pałacu Ślubów przy Pl. Zamkowym 5 zostanie wystawiona księga kondolencyjna.

Zamiast kwiatów prosimy o symboliczną ofiarę na rzecz Fundacji Warszawskiego Hospicjum dla Dzieci, mieszczącego się przy ul. Agatowej 10 w Warszawie.

Koordynatorem uroczystości pogrzebowych jest TR Warszawa przy wsparciu Narodowego Instytutu Audiowizualnego i Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. 

Informacje organizacyjne dotyczące między innymi transportu dla uczestników uroczystości oraz parkowania zostaną podane w najbliższych dniach.

W razie jakichkolwiek pytań, prosimy o kontakt pod numerem tel.: 519 085 898, mail: media@trwarszawa.pl.

kontakt dla dziennikarzy: Kaja Stępkowska, kaja.stepkowska@trwarszawa.pl, tel.: 505 282 992.

kontakt do Fundacji:

Fundacja Warszawskie Hospicjum dla Dzieci
ul. Agatowa 10
nr konta: 33 1240 1082 1111 0000 0428 2080
www.hospicjum.waw.pl„

Danuta Szaflarska

W 2014 roku Danuta Szaflarska obchodziła 75-lecie pracy twórczej. „W tym, co robię, staram się przede wszystkim zachować naturalność. Uważam, że nie ma sensu ukrywać na siłę wieku. Wszelkie próby odmładzania się podkreślają tylko, że się jest starym. Myślę, że trzeba się normalnie, spokojnie starzeć. Każdy wiek ma też swoje radości, nie tylko zmartwienia” – mówiła aktorka.

Urodziła się 6 lutego 1915 roku w Kosarzyskach, obecnie dzielnicy Piwnicznej-Zdroju. Ukończyła przedwojenny Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie, gdzie jej wykładowcą był między innymi Aleksander Zelwerowicz. W trakcie wojny pracowała w Teatrze na Pohulance w Wilnie oraz teatrach konspiracyjnych.

Debiutowała rolą w pierwszym polskim powojennym filmie, czyli „Zakazanych piosenkach” Leonarda Buczkowskiego (1946). Jej bohaterka, Halina, jest siostrą narratora filmu, granego przez Jerzego Duszyńskiego. „Na początku »Zakazane piosenki« miały być dokumentem. Właściwie, wszystko tam jest dokumentem poza naszą fabułą, naszym romansem. To był pomysł Starskiego, żeby zrobić z tego film fabularny. Autentyczne są piosenki, rozstrzelany chłopiec, który grał na skrzypcach, któremu dawałam na Nowym Świecie pieniążek; włączenie się głośników z wiadomościami polskimi przed Filharmonią. Wszystkie ważniejsze wydarzenia były autentyczne. Wszystkie obyczaje z tego okresu. Myśleliśmy, że film będzie tylko dla warszawiaków, a już kilkadziesiąt lat minęło i cieszy się powodzeniem. Wszędzie pokazuje się grozę, tutaj pokazana jest walka piosenką i ulicą. To jest dokument tamtego czasu” – wspominała Szaflarska w jednym z wywiadów.

W 1948 roku zagrała w komedii Buczkowskiego (który użył pseudonimu Marian Leonard) „Skarb” i choć była wówczas najpopularniejszą polską aktorką, kino miało dla niej niewiele propozycji. „Prasa krytykowała mnie niemiłosiernie, że udaję amerykańskie amantki. »Skarb« zjechali straszliwie. »Kto to widział, żeby robić takie głupie filmy, kiedy Polska się odbudowuje«. Minęły dwa lata, Stalin obejrzał i powiedział: »Takie filmy trzeba nagrywać«. Wtedy dopiero zaczęło się odkręcanie kota ogonem” – wspominała Szaflarska w rozmowie z „Filmem”. Jej kolejne role to Podstolina w „Zemście” Antoniego Bohdziewicza i Józefa Korzeniowskiego (1956), ciocia w „Ludziach z pociągu” Kazimierza Kutza (1961), cyrkówka w „Dziś w nocy umrze miasto” Jana Rybkowskiego (1961), dyrektorowa w „Domu bez okien” Stanisława Jędryki (1962). Od początku kariery filmowej była ostrożna w dobieraniu ról. W rozmowie z miesięcznikiem „Film” wspominała, że pierwszy raz zrezygnowała z głównej roli w 1947 roku. „Miałam sporo propozycji. Niestety nieciekawych. Dlatego odmawiałam. Odrzucałam na przykład wszystkie harlequiny. Bo to grafomania do sześcianu. Ale jeśli rola była ciekawa, brałam nawet małe epizody”. Przez 16 lat nie pojawiła się na dużym ekranie ani razu, za to w 1971 roku zagrała w serialu „Pan Samochodzik i Templariusze” Huberta Drapelli oraz „Lalce” Ryszarda Bera (1977).

W jej późniejszej filmografii pojawiły się takie tytuły jak „Dolina Issy” (1982) oraz „Korczak” (1990) Andrzeja Wajdy, „Skarga” Jerzego Wójcika (1991) „Diabły, diabły” (1991), gdzie pierwszy raz współpracowała z Dorotą Kędzierzawską. Szaflarska zagrała u reżyserki w „Nic” (1998), „Pora umierać” (2007), a potem stała się bohaterką jej filmu dokumentalnego „Inny świat” (2013), w którym opowiada o dzieciństwie w Kosarzyskach i pierwszych latach kariery zawodowej. W jej późniejszym filmowym dorobku są między innym role w „Tygodniu z życia mężczyzny” Jerzego Stuhra (1999), „Jeszcze nie wieczór” Jacka Bławuta (2008), „Janosik. Prawdziwa historia” Agnieszki Holland i Kasi Adamik (2009) oraz „Pokłosiu” Władysława Pasikowskiego (2012). Za występ w tym ostatnim filmie otrzymała nominację do polskiej nagrody filmowej Orły. W 2015 roku Danutę Szaflarską mogliśmy podziwiać w „Między nami dobrze jest” Grzegorza Jarzyny, filmowym zapisie sztuki Doroty Masłowskiej. W dorobku Szaflarskiej znajdują się również role w filmach telewizyjnych: „Faustyna” Jerzego Łukaszewicza (1994), „Żółty szalik” Janusza Morgensterna (2000) i „Królowa chmur” Radosława Piwowarskiego (2003).

Po ukończeniu studiów Danuta Szaflarska odrzuciła propozycję angażu do warszawskiego Teatru Narodowego od samego Aleksandra Zelwerowicza. „Prawdopodobnie nie wystąpiłabym w żadnej znaczącej roli w Teatrze Narodowym, a chciałam dużo grać” – tłumaczyła powody decyzji w rozmowie z Michałem Smolisem. Zadebiutowała rolą Pernette w farsie „Szczęśliwe dni” Claude’a Pugeta w Teatrze na Pohulance w Wilnie, gdzie grała w latach 1939-1941. Po wojnie przez rok pracowała w krakowskim Starym Teatrze. W rozmowie z miesięcznikiem „Film” tak wspominała tamten angaż: „Pierwszą nagrodę aktorską dostałam właśnie tam. Za rolę w amerykańskiej farsie »Roxy«. Pamiętam, że byłam na siebie wściekła, bo na próbach nic mi nie wychodziło. Potwornie się męczyłam. Wreszcie przypomniałam sobie słowa Perzanowskiej: »Naiwne kwestie trzeba mówić, jakby były najmądrzejsze«. Była to uwaga za cenę złota. Gdy skończyliśmy grać »Roxy«, w gazetach pojawiły się publiczne apele o przywrócenie spektaklu na afisz. Tak bardzo po wojnie potrzebny był śmiech. Któregoś razu na rynku w Krakowie podeszła do mnie kobieta cała w czerni, w żałobie i powiedziała: »Dziękuję pani. Przez dwie godziny mogłam się śmiać. Zapomniałam. Bo ja wszystkich straciłam w powstaniu«.

Przez kolejne lata pracowała w Teatrze Kameralnym w Łodzi (1946-1949), potem przeniosła się do Warszawy, razem z zespołem Erwina Axera. Reżyser tak wspominał współpracę z Szaflarską w wywiadzie udzielonym Rzeczpospolitej: „Danusia zawsze była otwarta na życie. Ale dziś widać, że kiedy zajmuje się teatrem, to jest w tym cała prawda. Każda jej rola błyszczy jak kryształ. Praca z nią należy do największych przyjemności reżysera. Ona jest tym kamertonem, który pozwoli oceniać czystość gry całej orkiestry”. Aktorka współpracowała z najważniejszymi scenami w kraju: grała w Teatrze Współczesnym (1949-1957), potem także w Teatrze Narodowym (1954-66) oraz w Teatrze Dramatycznym (1966-85). Od 2010 roku była w zespole TR Warszawa. Zagrała też w kilkudziesięciu spektaklach Teatru Telewizji.

Danuta Szaflarska ma na koncie liczne wyróżnienia, m.in. Orła za osiągnięcia życia oraz Złotą Kaczkę miesięcznika „Film” dla najlepszej aktorki stulecia kina polskiego. Otrzymała też odznaczenia państwowe: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1954), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1978), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2005) oraz Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2007).