"Iluminacja" zrekonstruowana cyfrowo

10 czerwca 2013 w kinie Kultura odbyła się kolejna premiera filmu zrekonstruowanego cyfrowo w ramach projektu KinoRP. Tym razem w nowej odsłonie został zaprezentowany film „Iluminacja” w reżyserii Krzysztofa Zanussiego. Rekonstrukcja filmu była współfinansowana przez PISF – Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Iluminacja

Franciszek Retman, chłopak z małego miasteczka, zostaje studentem fizyki, wierząc, że ta dziedzina nauki pozwoli mu zrozumieć porządek świata. Kolejne życiowe doświadczenia – nieszczęśliwa miłość, tragiczna śmierć przyjaciela, małżeństwo, ojcostwo, praca – sprawiają, że jego wiara w naukę słabnie.

Rekonstrukcja ze wsparciem PISF

W filmie, wyprodukowanym w 1972 roku przez Studio Filmowe Tor, rolę głównego bohatera zagrał Stanisław Latałło. Na ekranie partnerują mu m.in. Monika Dzienisiewicz-Olbrychska, Małgorzata Pritulak i Edward Żebrowski. Zdjęcia do filmu zrealizował Edward Kłosiński. Cyfrowa rekonstrukcja obrazu w filmie została wykonana przez The Chimney Pot i Fixafilm, a dźwięku przez Radosława Skłodowskiego i była współfinansowana przez PISF – Polski Instytut Sztuki Filmowej. Obraz otrzymał m.in. Grand Prix na MFF w Locarno.

Twórcy na premierze

W uroczystej premierze zrekonstruowanego cyfrowo filmu wzięli udział jego twórcy m.in.: reżyser i autor scenariusza Krzysztof Zanussi, drugi reżyser Piotr Wojciechowski, współpracownicy reżysera Agnieszka Holland i Ryszard Bugajski, autorka dźwięku Wiesława Dembińska, oraz aktorzy: Monika Dzienisiewicz-Olbrychska, Małgorzata Pritulak, Marcin Latałło, Jacek Petrycki, prof. Włodzimierz Zawadzki, prof. Łukasz Turski.

40 lat po premierze

Głos przed pokazem zrekonstruowanego filmu „Ilumincja” zabrał reżyser Krzysztof Zanussi: – Czterdzieści lat temu myślałem, że jak przeżyję czterdzieści to będę dużo mądrzejszy i ze zdziwieniem spostrzegam, że to się nie spełniło. Myślę, że mam te same pytania, te same rozterki, te same wątpliwości. Może mam ich więcej. (…) Świat się zmienił, kino się zmieniło – mówił.

Samochód zarobił więcej

– Pamiętam scenę nagrywaną przez Instytutem Fizyki na Hożej. (…) Rekwizytem było Volvo, które kiedyś przywiozłem i ono zarobiło w tej scenie więcej niż ja. Jako nieprofesjonalny aktor nie mogłem zarobić, a Volvo miało mniejsze ograniczenia. (…) Dzisiaj patrzę na swoją grę i myślę, że dobrze zrobiłem, że nie zostałem aktorem – wspominał prof. Włodzimierz Zawadzki, który w filmie zagrał sam siebie.

Esej filmowy

Swoimi refleksjami na temat filmu podzielił się także Piotr Wojciechowski: – Ten film unieśmiertelnił młodość Staszka Latałły, tym samym kawałek mojej młodości. (…) Kiedy tłumaczę studentom, jaki powinien być esej filmowy, nigdy ni będę miał lepszego przykładu, jak właśnie ten film.

Wspomnienia asystentów reżysera

Agnieszka Holland podczas realizacji filmu była jednym z asystentów Krzysztofa Zanussiego: – Doceniłam ten film mniej więcej po dziesięciu latach. Ponieważ byłam świeżo po szkole filmowej, uważałam, że wiem dokładnie, jak się robi filmy. Dość szybko zorientowałam się, że Krzysztof nie ma o tym pojęcia. Nie mogłam też docenić tego, że zatrudnił mnie mimo tego, że KC i różne inne organy były temu przeciwne.

– Pamiętam moją pracę dla reżysera, jako dość uciążliwą. Ja byłem niedobrym asystentem. To jest zajęcie, które trzeba lubić i trzeba dobrze wykonywać, a ja na pewno nie chciałem być asystentem do końca życia. Jestem wdzięczny Panu Krzysztofowi, że dał mi szansę pracy przy filmie fabularnym zawodowym – opowiadał Ryszard Bugajski.

Pierwszy rower

– Moją gażą był mój pierwszy rower. Pamiętam jedną scenę, trzydziestych urodzin bohatera. Trzeba było nosić tort, który był cholernie ciężki i gorący trzy razy. Wtedy zrozumiałem, na czym polega kino. Ta scena nie weszła do filmu. Ojciec zginął jak miał 29 lat, ale pamięć po nim jest – mówił Marcin Latałło.

Projekt KinoRP

KinoRP to przedsięwzięcie zainicjowane w roku 2008 przez firmę KPD. Jego celem jest rekonstrukcja najwybitniejszych dzieł polskiej sztuki filmowej i dostosowanie jakości filmu do możliwości technicznych najnowszej technologii projekcji. Projekt honorowym patronatem objął Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdan Zdrojewski.

Partnerzy

Partnerami przedsięwzięcia są: Studio Filmowe KADR, Studio Filmowe TOR, Studio Filmowe ZEBRA, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Wytwórnia Filmów Oświatowych, Studio Filmów Rysunkowych, Studio Miniatur Filmowych, Chimney Pot, Yakumama Film, Studio Filmowe TPS, Studio Produkcyjne Orka, Fixafilm, DI Factory, Soundplace, Strefa Dźwięku, ProSound Studio, Radosław Skłodowski, BTI Studios. Dystrybucją filmów po rekonstrukcji cyfrowej zajmuje się Cyfrowe Repozytorium Filmowe.

Paulina Bez