Jak promować dokument?

Odbywający się w dniach 14-25 listopada 25. Międzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych w Amsterdamie (IDFA) to nie tylko konkursy i programy filmowe. Duża część festiwalowego programu poświęcona jest wydarzeniom branżowym – spotkaniom, wykładom i dyskusjom.

Nowe inicjatywy promujące krótkie metraże

Spotkanie „Selling Your Shorts” podczas IDFA dotyczyło nowych inicjatyw promujących filmy krótkometrażowe. O swoich ofertach dla twórców opowiedzieli: Marianne Levy-Leblond ze stacji telewizyjnej ARTE, Jason Spingarn-Koff z New York Timesa i platformy Op-Docs oraz Karol Martesko-Fenster z Cinelan/Focus Forward.

Dokumenty w Internecie

– Najbardziej kreatywnym narzędziem do promocji projektów jest dziś Internet – mówiła przedstawicielka stacji ARTE, podkreślając że w reprezentowanej przez nią stacji filmy dokumentalne stanowią 40 procent repertuaru. – Nie prezentujemy w ARTE reklam, funkcję „wypełniaczy” spełniają u nas właśnie krótkie metraże – mówiła Levy-Leblond. Stacja inwestuje również w tzw. webdocs – tworzone z filmowych nowel seriale dokumentalne dostępne w Internecie. Redaktorzy zamawiający z ARTE są także zainteresowani cross-projektami, w których dokument łączy się z animacją – Marianne Levy-Leblond opowiedziała m.in. o projekcie „Le reve”, w którym historie nadesłane do redakcji zostały zilustrowane przez animatorów. (Więcej o projekcie na stronie Reveurs.fr).

Dokument jako komentarz do bieżących wydarzeń

O nowej inicjatywie dziennika New York Times opowiedział kurator programu Op-Docs Jason Spingarn-Koff. – Nie mamy stacji telewizyjnej, ale czasami czuję jakbyśmy nią byli. Nasze filmy można zobaczyć na całym świecie, nie tylko w USA. Nie tylko komentujemy bieżące wydarzenia, ale także chcemy rozwijać szersze forum dyskusyjne – podkreślał. Twórcy Op-Docs podjęli współpracę zarówno z uznanymi twórcami, jak np. Errolem Morrisem, jak i debiutantami. Na stronach NYT zamieszczane są materiały o czasie trwania 3-5 minuty. (więcej o tym, jak zgłosić film do Op-Docs: www.nytimes.com).

Inicjatywa Focus Forward

CINELAN to organizacja stworzona przez 7 reżyserów (m.in. Morgana Spurlocka), której głównym celem jest produkcja i promocja filmów dokumentalnych. Z inicjatywy grupy w 2011 roku podczas festiwalu w Toronto powstał pomysł na stworzenie serii krótkich metraży pod wspólnym hasłem Focus Forward. Są to trzyminutowe filmy o innowacjach i wynalazkach. Pierwsze zrealizowane produkcje zostały pokazane na początku 2012 roku podczas festiwalu Sundance. Częścią promowania tej inicjatywy jest możliwość obejrzenia filmów na stronie FF jak i na platformie Vimeo.

Całoroczny program promocyjny

– CINELAN nie jest producentem tych filmów, jesteśmy jedynie ich dystrybutorem. Przeprowadziliśmy badania, dzięki którym dowiedzieliśmy się, ile czasu widz w Internecie poświęca na obejrzenie klipu – są to właśnie ok. 3 minuty – mówił podczas spotkania Karol Martesko-Fenster. Jak dotąd filmy z cyklu Focus Forward miały ponad 5 mln odsłon oraz 15 mln udostępnień. Program trwa cały rok, a podczas IDFA odbyło się 6 światowych premier najnowszych realizacji w ramach FF. Po zaistnieniu na festiwalach CINELAN planuje specjalną edycję filmów na dvd, a jedna z belgijskich stacji telewizyjnych kupiła prawa do emisji 10 tytułów z programu. (więcej o Focus Forward: Focusforwardfilms.com).

Europejscy dystrybutorzy filmów dokumentalnych

Spotkanie „Distribution: The European Experience” poświęcone zostało prezentacji 3 europejskich firm dystrybucyjnych, zajmujących się wprowadzaniem do kin filmów dokumentalnych. W dyskusji udział wzięli: Josephine Michau (DOXBIO z Danii), Jean-Christophe Simon (Films Boutique z Niemiec) oraz Andy Whitakker (Dogwoof z Wielkiej Brytanii). Dystrybutorzy opowiedzieli o swoich strategiach na promowanie kina dokumentalnego, współpracy z lokalnymi kinami oraz o tym, na jakie filmy na rynku najbardziej czekają.

Zadaj twórcom pytanie przez sms

Firma DOXBIO istnieje od 2010 roku i wprowadza do kin w Danii co roku 6 starannie wyselekcjonowanych tytułów. Duński dystrybutor współpracuje z 60 kinami w całym kraju, starając się by premiery najważniejszych tytułów odbywały się w tych kinach tego samego dnia. Premierze towarzyszy spotkanie z twórcami i transmitowany do wszystkich kin tzw. Cinekast , podczas którego widzowie w całej Danii mogą zadawać filmowcom pytania przez SMS (popularny i wykorzystywany w innych krajach przy tego typu wydarzeniach Twitter okazał się w Danii mało popularny). Filmem, którego premiera odbywała się w Danii w ten sposób jest np. w tym roku „The Act of Killing”, którego reżyserem jest Joshua Oppenheimer. Film ten wygrał festiwal CPH:DOX w Kopenhadze.

DOXBIO zajmuje się dystrybucją filmową tylko na terenie Danii, lecz w swoim katalogu ma produkcje również z USA czy Europy. Jak podkreślała Josephine Michau firma ta zainteresowana jest filmami o tematyce politycznej, jak i produkcjami w których dominuje ciekawy bohater. Duńską firmę szczególnie interesują tytuły, które mogą wywołać szeroką debatę społeczną. Więcej o DOXBIO: Doxbio.dk.

Wsparcie dla filmowców

Niemiecka firma Films Boutique jest agentem sprzedaży rocznie zajmującym się 8-10 tytułami. – Zauważyliśmy, że w naszym katalogu co roku pojawia się więcej filmów dokumentalnych. Obok sprawdzonego fabularnego kina artystycznego dokument jest coraz popularniejszy – mówił szef Films Boutique Jean-Christophe Simon. Niemiecka firma nie zajmuje się sprzedażą dokumentów do telewizji, natomiast inwestuje w wybranych przez siebie filmowców i promuje ich na festiwalach. Jednym z ostatnio wspieranych projektów jest nagrodzona m.in. w Cannes i Karlowych Warach koprodukcja bułgarsko-chorwacko-niemiecka „Sofia’s Last Ambulance” Iliana Meteva. Więcej o Films Boutique: Filmsboutique.com.

Gatunek „dziwniejszy niż fikcja”

Istniejąca od 8 lat firma Dogwoof zajmuje się sprzedażą jak i dystrybucją filmów dokumentalnych na rynkach międzynarodowych. – Zaobserwowaliśmy, że co roku wzrasta sprzedaż filmów dokumentalnych – mówił podczas spotkania w Amsterdamie reprezentujący Dogwoof założyciel firmy Andy Whitakker. -Zauważyliśmy też rosnącą popularność dokumentu, jako gatunku „dziwniejszego niż fikcja”, gdzie ogromną popularnością cieszą się nieprawdopodobne, choć prawdziwe historie, w rodzaju tej pokazanej w filmie „The Imposter” („W cudzej skórze”). Dogwoof to także dystrybutor promujący kino dokumentalne poza kinami – poprzez akcję, dzięki której filmy można oglądać np. w kawiarniach czy centrach pomocy społecznej. W promocji filmów dokumentalnych angielska firma w udany sposób korzysta z takich narzędzi jak Facebook czy Twitter. Więcej o Dogwoof: Dogwoof.com.

Jak skupić na sobie zainteresowanie dystrybutorów?

Uczestnicy debaty o europejskiej dystrybucji rozmawiali przede wszystkim o tym, jak filmowcy mogą skupić na sobie zainteresowanie dystrybutorów. – Można się z nami kontaktować mailowo, ale najlepsze są spotkania i pokazy podczas festiwali – film dokumentalny tutaj odbiera się najlepiej, to tutaj dystrybutorzy szukają nowości. Najwięcej o filmie mówi nam jego pierwszy festiwalowy pokaz – najlepiej w Cannes, Sundance czy Toronto – mówił Jean-Christophe Simon z Films Boutique.

Lokalnie/Globalnie

– Jak trafiamy na filmy? Producenci sami się do nas zgłaszają, odwiedzamy też 3-4 festiwale i targi w miesiącu. Znakomitą okazją są np. targi Docs for Sale podczas IDFA – tu jest wszystko, ponad 500 tytułów z całego świata – dodawała Josephine Michau. – Staramy się unikać filmów o bardzo lokalnej tematyce. Poszukujemy tytułów, które mogą podróżować i można je wszędzie pokazać. Jednak dziś dzięki globalizacji ten sam film może podobać się zarówno w Brazylii jak i Szwajcarii – mówił przedstawiciel Dogwoof, przybliżając liczby dotyczące dystrybucji filmów dokumentalnych w Wielkiej Brytanii (wymarzony weekend otwarcia dla dokumentu to 20 – 30 tysięcy widzów).

– Gdy film już powstanie działania producenta powinny skupiać się przede wszystkim na znalezieniu dobrego agenta sprzedaży i prezentacji filmu na dobrym festiwalu. To producent musi sobie odpowiedzieć na pytanie – czy chce sprzedać film czy pokazywać go jedynie na festiwalach – podkreślano na spotkaniu.

Jak dotrzeć do widzów?

Kolejne spotkanie podczas IDFA dotyczyło sposobów dotarcia do publiczności. W panelu dyskusyjnym „How to Reach an Audience?” udział wzięły Jess Search ( Channel 4 BRITDOC z Wielkiej Brytanii), Diana Barrett (Fledgling Fund z USA) oraz Patricia Finneran (Sundance Institute z USA).

Fledgling Fund

Jako pierwszy przedstawiono fundusz Fledgling Fund. Ta istniejąca od 2005 roku prywatna inicjatywa prowadzona przez Dianę Barrett wsparła do tej pory development i realizację 268 projektów filmowych kwotami na łączną sumę około 10 mln dolarów. Przyjmująca również projekty spoza USA inicjatywa poszukuje filmów mogących spowodować zmiany społeczne. Jako przykład udanej współpracy Diana Barrett opowiedziała o realizacji dokumentu „Sin by Silence” Olivii Klaus, opowiadającego o losach kobiet zmagających się z przemocą domową.

Film, który spowoduje zmiany

Barrett podkreśliła, jak ważne było dla Fledgling Fund pokazywanie filmu w małych miejscowościach, na niewielkich pokazach. Sama premiera filmu odbyła się podczas festiwalu filmowego w Cleveland w 2009 roku i pokaz ten był częścią tournee, jaki odbywał film w ramach akcji „Stop the Violence”. Jednym ze skutków oddziaływania filmu „Sin by Silence” była zmiana w prawodawstwie stanu Kalifornia – wprowadzono tam tzw. The Sin by Silence Bills, umożliwiające kobietom osadzonym w więzieniach za zabójstwo znęcającego się nad nimi partnera ubieganie się o łagodniejszy wymiar kary.

Więcej o Fledgling Fund: www.thefledglingfund.org.

Sundance Institute

Patricia Finneran z Sundance Institute przedstawiła program funduszu wspierającego realizacje filmów dokumentalnych o tematyce społecznej. W ciągu roku fundusz na filmy dokumentalne przeznacza ok. 2 mln dolarów, jego twórcy pomagają również filmowcom w zbieraniu dodatkowych funduszy i aktywnie uczestniczą w kampanii promocyjnej. Podczas swojej prezentacji Patricia Finneran szczegółowo przedstawiła właśnie proces rozwijania strategii promocyjnej dla filmu poruszającego tematy istotne społecznie. Opowiedziała, jak zdefiniować odbiorcę danego filmu i w jaki sposób do niego dotrzeć.

Więcej o Documentary Film Program and Fund/Sundance Institute: www.sundance.org.

Good Pitch

Jess Search z Channel 4 BRITDOC w Wielkiej Brytanii opowiedziała o trzech programach realizowanych w ramach tej inicjatywy: Good Pitch, Bertha Connect Fund i Puma Award. Organizatorzy Good Pitch zapraszają do udziału europejskich filmowców pracujących nad projektami filmów dokumentalnych, poruszających m.in. tematykę społeczną. Do pitchingu najchętniej przyjmowane są filmy będące na etapie wstępnego montażu (rough cut) i mające szansę trafić do szerokiej dystrybucji. Pierwszą częścią przedsięwzięcia są warsztaty, druga część The Good Pitch to spotkania z przedstawicielami funduszy oraz telewizji.

Bertha Connect Fund

Bertha Connect Fund to wspierający filmowców z całego świata fundusz, którego sesje naboru odbywają się dwa razy w roku (obecnie trwa nabór projektów do 4 marca). W BCF można się ubiegać jedynie o sfinansowanie kampanii promocyjnej danego filmu dokumentalnego – można otrzymać np. fundusze na stworzenie dla przyszłych widzów filmu pakietu edukacyjnego i pokazy np. w szkołach i na uniwersytetach.

Puma Award

Puma Award – tutaj beneficjent może otrzymać 5000 funtów, które pomogą np. zrealizować trailer na wczesnym etapie powstawania dokumentu. Więcej informacji: www.britdoc.org.

Przedstawicielki funduszy podczas dyskusji skupiły się głównie na tym, jak skoordynować dystrybucję danego filmu z zasięgiem, jaki chcą osiągnąć twórcy. Na przykładzie m.in. filmów „Bully” Lee Hirscha i „Ping Pong” Hugha Hartforda omawiano sposoby osiągnięcia zmiany społecznej i zaangażowania widzów w poruszaną tematykę – pierwszy z filmów opowiada o zastraszaniu i dręczeniu dzieci w szkołach przez rówieśników, drugi natomiast mówi o sportowych aktywnościach seniorów. Filmy te prezentowano na pokazach testowych, a „Ping Pong” po prezentacjach w brytyjskich szkołach stał się częścią oficjalnego programu kulturalnego przygotowanego na Olimpiadę w Londynie.

Więcej o wydarzeniach branżowych w ramach 25. IDFA: www.idfa.nl.

Marta Sikorska