Przegląd filmów Aleksandra Forda w kinie Iluzjon

Podczas Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera w Kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego odbędzie się Przegląd filmów Aleksandra Forda i premiera odrestaurowanego cyfrowo filmu „Mir kumen on”.

Na cykl prezentowany w kinie Iluzjon między 27 sierpnia a 1 września, składaja się filmy Forda z lat 1933 – 1948, pierwsze nieco mniej znane, ale równie istotne produkcje reżysera „Krzyżaków”. 

W ramach przeglądu pokazane zostaną dwa filmy Forda stanowiące ważny wkład w polskie kino jidysz. Pierwszy to „Sabra” (1933), realizowana w Palestynie opowieść – z wątkiem melodramatycznym w tle – o żydowskich emigrantach z Polski zmagających się na pustyni z brakiem wody.

Drugi – nakręcony na zlecenie Bundu, niedopuszczony (jako promujący komunizm) przez cenzurę II RP do kinowej dystrybucji „Mir kumen on” (1936) znany pod polskim tytułem „Droga młodych” unikatowy dokument pokazujący mikrospołeczność Sanatorium im. Włodzimierza Medema w Miedzeszynie. W tej placówce od połowy lat 20. leczono zagrożone gruźlicą dzieci z ubogich, robotniczych rodzin żydowskich. Jego premierowy pokaz w Iluzjonie 31 sierpnia – w odrestaurowanej cyfrowo, niemal kompletnej wersji – będzie wydarzeniem specjalnym festiwalu. Wezmą w nim udział członkowie rodziny Aleksandra Forda i Léa Minczeles, jedna z inicjatorek projektu rekonstrukcji i restauracji cyfrowej „Mir kumen on”. Prelekcję przed seansem wygłosi dr Anna Szczepańska z paryskiej Sorbony, historyczka kina i badaczka twórczości Forda. Po projekcji partnerzy tego międzynarodowego projektu – Serge Bromberg (Lobster Films), Elżbieta Wysocka (FINA) i Martin Koerber (Deutsche Kinemathek) – opowiedzą o kulisach jego realizacji i wyzwaniach, z którymi musieli się zmierzyć, chcąc – mając kilka różnych, niekompletnych wersji filmu – odtworzyć tę możliwie najwierniejszą oryginałowi.

Przedwojenną filmografię Forda – który już w latach 20. okrzyknięty został cudownym dzieckiem polskiego kina, a swój status jednego z najlepszych ówczesnych reżyserów potwierdził (niestety zaginionym) „Legionem ulicy” (1932) – uzupełnią „Ludzie Wisły” (1938). Film, zrealizowany razem z Jerzym Zarzyckim według powieści Heleny Boguszewskiej i Jerzego Kornackiego pt. „Wisła”, w zamierzeniu bliski był postulatom środowiska START-u, z którego obaj się wywodzili – kina realistycznego, ze społecznym zacięciem. W praktyce młodzi filmowcy musieli ulec tzw. branży i producentom domagającym się wzbogacenia opowieści o życiu wodniaków pływających barkami po Wiśle o wątek melodramatyczny. Mimo to „Ludzie Wisły” pozostają jednym z ciekawszych filmów lat 30. – i jedynym, w którym swoją główną rolę, Matyjaski, zagrała wybitna aktorka Stanisława Wysocka.

„Przysięgamy Ziemi Polskiej” (1943) to dokument otwierający wojenny rozdział twórczości reżysera, który po wrześniu’39 znalazł się w ZSRR, gdzie razem z innym „startowcem”, Jerzym Bossakiem, organizował w 1943 roku Czołówkę Filmową I Dywizji Wojska Polskiego. Przysięga żołnierzy tej formacji i ich dowódcy, pułkownika Berlina została tu uwieczniona. „Majdanek – cmentarzysko Europy” (1944) to z kolei pierwszy dokument o hitlerowskich obozach koncentracyjnych, realizowany tuż po wyzwoleniu reportaż z wstrząsającymi relacjami więźniów.

Chronologicznie ostatnim filmem przeglądu jest „Ulica Graniczna” (1948), jedna z pierwszych fabuł powojennej polskiej kinematografii. Dla Forda – wówczas kluczowej, bardzo wpływowej postaci rodzimego kina – stanowiła powrót do tematyki żydowskiej, ale już w cieniu Zagłady. „Ulica Graniczna”, powstająca nie bez problemów wojenna historia mieszkańców warszawskiej kamienicy, stanowiąca przekrój społecznych postaw wobec okupacji i Holocaustu, mimo pewnych uproszczeń – pozostaje jednym z pierwszych i najważniejszych filmów o tej tematyce z poruszającą kreacją Władysława Godika jako krawca Libermana. 30 sierpnia, po filmie odbędzie sięspotkanie ze Stanisławem Janickim.

Szczegółowe informacje na temat wydarzenia znajdują się na stronie: www.fn.org.pl/pl/news/info/297/przeglad-filmow-aleksandra-forda-z-lat-1933-1948-w-kinie-iluzjon-muzeum-sztuki-filmowej.

Na podstawie materiałów organiatora