Smok Smoków dla H. Třeštíkovej

Fot. Marcin Kułakowski, PISF

30 maja podczas 52. Krakowskiego Festiwalu Filmowego nagrodę Smoka Smoków za całokształt twórczości odebrała czeska dokumentalistka Helena Třeštíková. Nagroda przyznawana jest w Krakowie od 15 lat, jej laureatami są tak znakomici filmowcy jak Werner Herzog, Jonas Mekas czy Kazimierz Karabasz.

Ceremonię rozpoczął dyrektor Krakowskiego Festiwalu Filmowego Krzysztof Gierat, przedstawiając laureatów nagrody Smoka Smoków z lat ubiegłych. Dorobek i sylwetkę tegorocznej laureatki przedstawił gościom spotkania prof. Tadeusz Lubelski, krytyk i historyk filmu, przewodniczący Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej.

Nagroda dla kobiecego spojrzenia

– Postanawiając przyznać nagrodę Smoka Smoków pani Helenie Třeštíkovej w pierwszym rzędzie zdecydowaliśmy się nagrodzić, wyróżnić kobiece spojrzenie dokumentalistki, która zwraca uwagę, oświetla prywatną stronę życia swoich bohaterów, a sama usuwa się w cień – mówił podczas ceremonii Tadeusz Lubelski. – Zdecydowaliśmy się nagrodzić czeską tradycję filmu dokumentalnego. Pani Třeštíková nie jest pierwszą czeską laureatką Smoka Smoków – 11 lat temu zdobył ją wybitny twórca filmów animowanych Jan Švankmajer (…). Jest coś szczególnego w tej czeskiej tradycji dokumentu, wypracowanej przez lata w szkole filmowej – praskiej FAMU, której pani Třeštíková jest absolwentką. Zaprzyjaźnienie z bohaterami i jednocześnie powiązanie obserwacji życia obyczajowego z socjologią, z przemianami społecznymi (…).

Mistrzyni kina obserwacji długoterminowej

– Według regulaminu nagroda Smoka Smoków to nagroda za „wkład w rozwój światowego kina”. W przypadku twórczości pani Třeštíkovej mamy do czynienia z czymś, co w angielskiej terminologii jest określane jako „time gathered”. Czesi mają na to termin „czasozborny” dokument. U nas trzeba by to może przetłumaczyć jako „kino obserwacji długoterminowej”. To jest właśnie specjalność, w której obrębie pani Třeštíková jest prawdziwą prekursorką i mistrzynią – podkreślał Tadeusz Lubelski, analizując filmy z dorobku czeskiej reżyserki.

Warto wspomnieć, że to na Krakowskim Festiwalu Filmowym Helena Třeštíková rozpoczynała swoją przygodę z filmem dokumentalnym – w maju 1972 roku jako studentka FAMU wybrała się w swoją pierwszą podróż zagraniczną właśnie do Krakowa. – Wielki to honor i zaszczyt dla naszego festiwalu, że 40 lat później reżyserka przybywa tutaj do nas po odbiór Smoka Smoków – podkreślał Tadeusz Lubelski.

Krakowski Festiwal Filmowy inspiruje

Dokumentalistkę przywitała również w imieniu prezydenta Krakowa wiceprezydent Magdalena Sroka. – Krakowski Festiwal Filmowy jest bez wątpienia naszym najważniejszym festiwalem filmowym, wszyscy na nim wyrośliśmy, on nas inspirował do tego, żeby zajmować się nie tylko sztuką, jaką jest kino, ale też szeroko rozumianym przemysłem audiowizualnym. Dzisiaj jest bardzo ważną platformą spotkań biznesu: zapraszam do Industry Zone w Międzynarodowym Centrum kultury. To, co jest dla mnie szczególnie ważne dzisiaj, że tę nagrodę faktycznie przyznano kobiecie i przyznano za dzieła wielkie, ale też za bardzo filozoficzne podejście do myślenia o filmie.

Magdalena Sroka odczytała również list od prezydenta Jacka Majchrowskiego: – Nagroda ta, to wielki zaszczyt i wyróżnienie, gdyż przyznawana jest przez jeden z najstarszych festiwali w Europie (…). Wraz z gratulacjami składam moje najserdeczniejsze podziękowania za przybycie do Krakowa – podkreślał w liście prezydent Krakowa.

Laureatka Smoka Smoków odbierając statuetkę dziękowała po polsku: -Jestem szczęśliwa, że jestem tutaj z państwem. Nagroda jest dla mnie wielkim honorem. Dziękuję bardzo – powiedziała Helena Třeštíková.

31 maja w Międzynarodowym centrum Kultury laureatka poprowadziła masterclass, a w programie 52. Krakowskiego Festiwalu Filmowego znalazła się retrospektywa filmów Heleny Třeštíkovej.

52. Krakowski Festiwal Filmowy jest współfinansowany przez PISF – Polski Instytut Sztuki Filmowej. Święto dokumentalnego kina w Krakowie potrwa do 3 czerwca.

Więcej informacji: www.krakowfilmfestival.pl.

Marta Sikorska