Smok Smoków dla Sergeia Loznitsy

29 maja podczas 58. Krakowskiego Festiwalu Filmowego nagrodę Smoka Smoków za całokształt twórczości odebrał Sergei Loznitsa. Nagroda przyznawana jest w Krakowie od 21 lat, jej laureatami są tak znakomici filmowcy jak Werner Herzog, Jonas Mekas czy Kazimierz Karabasz i Helena Třeštíková. 

Każdego roku trzeci dzień Krakowskiego Festiwalu Filmowego kończy ceremonia wręczenia najważniejszej festiwalowej nagrody – Smoka Smoków, przyznawanej za wyjątkowy wkład w rozwój światowej kinematografii. Tym razem Rada Programowa Krakowskiej Fundacji Filmowej postanowiła uhonorować wybitnego reżysera dokumentalistę Sergeia Loznitsę. 21. laureat tego prestiżowego wyróżnienia jest także najmłodszym w historii zdobywcą tej nagrody.

„Mogę powiedzieć, że Krakowski Festiwal Filmowy to mój festiwal. Przyjechałem tu z moim pierwszym filmem i potem każdy mój kolejny dokumentalny film był tu pokazywany. Więc w tym sensie Kraków to moje miasto” – podkreśla Sergei Loznitsa.

Charakterystyczny minimalizm

Przewodniczący Rady Programowej, krytyk i teoretyk filmu, prof. Tadeusz Lubelski zaznacza, że „mimo wielości rodzajów twórczość laureata jest całkowicie jednorodna. Po pierwsze, pod względem stylistycznym: łatwo ją rozpoznać po charakterystycznym minimalizmie, po przedłużaniu ujęć w nieskończoność, jakby w oczekiwaniu na wydobycie z rzeczywistości ukrytej prawdy, po dokładnie obliczonym rytmie i precyzyjnie wykreowanej ścieżce dźwiękowej. Daje to efekt swoistej archaiczności, jak gdyby reżyser cofał się do któregoś z wcześniejszych etapów dziejów kina, by na nowo sformułować jego język, z całkowitym pominięciem autorskiego komentarza, zarówno w postaci głosu z offu, jak muzyki niediegetycznej.”

Oficjalne wręczenie nagrody Smoka Smoków odbyło się 29 maja 2018 r. podczas 58. Krakowskiego Festiwalu Filmowego w Krakowie. Ponadto, w programie Festiwalu w ramach retrospektywy, znajdzie się wiele wybitnych dzieł reżysera, m.in. jego najnowszy dokument „Dzień Zwycięstwa” (Den’ Pobedy), który w Krakowie będzie miał polską premierę 30 maja o godz 15.00 w Małopolskim Ogrodzie Sztuki. Odbędzie się także tradycyjnie master class laureata.

Ceremonię zakończyła projekcja trzech filmów osobiście zapowiedzianych przez laureata: „List”, „Poczekalnia”, „Stary cmentarz żydowski”.

Reżyser filmów nagradzanych na całym świecie

Sergei Loznitsa urodził się 5 września 1964 r. w Baranowiczach w ZSRR na terenie dzisiejszej Białorusi. Dorastał i kształcił się w Kijowie, gdzie ukończył studia inżynierskie i matematyczne na Politechnice Kijowskiej. Przez kilka lat zajmował się pracą badawczą w Instytucie Cybernetyki oraz pracował jako tłumacz z języka japońskiego. W 1997 roku ukończył z wyróżnieniem studia w zakresie produkcji i reżyserii filmów w Państwowym Instytucie Kinematografii w Moskwie. Aktualnie mieszka w Berlinie.

W czasie dwudziestoletniej kariery stworzył wiele filmów, które odniosły międzynarodowy sukces. Jego trzy pełnometrażowe filmy fabularne „Szczęście ty moje” (2010), „We mgle” (nagroda FIPRESCI) (2012) i „Łagodna” (2017) oraz dokument „Majdan. Rewolucja godności” miały swoje światowe premiery na Festiwalu w Cannes, a w tym roku za fabułę „Donbass” otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera w konkursie Un Certain Regard. Inny jego pełnometrażowy film dokumentalny „Zmiana” miał swoją premierę na festiwalu w Wenecji w 2015 r. Jego filmy wygrywały także wielokrotnie festiwale filmowe na całym świecie. Warto dodać, że firma Against Gravity wprowadziła na ekrany polskich kin wszystkie trzy filmy fabularne Loznitsy, a na 14. Festiwalu Filmowym Millennium Docs Against Gravity wyświetlany był dokumentalny „Austerlitz”, zaś rok wcześniej „Zmiana”. Wkrótce na ekranach polskich kin zagości też jego nagrodzony za najlepszą reżyserię w ramach sekcji Un Certain Regard w Cannes film „Donbas” (dystrybucja również Against Gravity). Filmy „Majdan. Rewolucja godności”, „Zmiana”, „Łagodna” i „Donbas” zostały zakupione przez Against Gravity na bardzo wczesnym etapie produkcji filmów. Against Gravity jest również zaangażowane w powstawanie nowego filmu dokumentalnego reżysera, który będzie miał światową premierę jesienią.

Na Krakowskim Festiwalu Filmowym dokumentalny debiut Loznitsy „Dzisiaj zbudujemy dom” został nagrodzony Brązowym Smokiem. W późniejszych latach trzykrotnie odbierał w Krakowie główne nagrody: w 2006 roku Złotego Smoka za „Blokadę”, w 2008 Złoty Róg za „Rewię” i w 2013 znów Złotego Smoka za „List”. W ubiegłym roku, w ramach sekcji specjalnej Spojrzenie na Niemcy, prezentowany był jego film vAusterlitz”. W 2007 roku zasiadał też w jury Międzynarodowego konkursu krótkometrażowego pod przewodnictwem Andrzeja Żuławskiego.

Nagroda Smok Smoków, przyznana w tym roku po raz 21, to najwyższe wyróżnienie Rady Programowej Krakowskiej Fundacji Filmowej, organizatora Krakowskiego Festiwalu Filmowego, jako wyraz uznania za wkład w rozwój światowej kinematografii w dziedzinie filmu dokumentalnego i animowanego. Wśród dotychczasowych laureatów znalazło się wielu znamienitych twórców m.in. Werner Herzog, Kazimierz Karabasz, Bohdan Kosiński, Bogdan Dziworski, Allan King, Albert Maysles, Jonas Mekas, Helena Trestíková, Stephen i Timothy Quay, Raoul Servais, Jerzy Kucia, Paul Driessen, a także obecny na tegorocznym festiwalu w Krakowie w związku z sekcją Fokus na Estonię – Priit Pärn.

58. Krakowski Festiwal Filmowy trwa od 27 maja do 3 czerwca 2018 roku.

Więcej informacji o 58.Krakowskim Festiwalu Filmowym: www.krakowfilmfestival.pl i www.facebook.com/events/214610089105300/.